Cały rejon Szczawnika objęty jest ochroną w ramach utworzonego w 1987 r. Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Park ten obejmuje zdecydowaną większość obszaru Beskidu Sądeckiego. Jego powierzchnia wynosi 54 tys. ha. Popradzki Park Krajobrazowy jest jednym z najcenniejszych terenów Polski pod względem zasobów przyrodniczych i walorów krajobrazowych. Najbardziej wartościowe z przyrodniczego punktu widzenia tereny podlegają ochronie rezerwatowej. Na terenie PPK powstało 13 rezerwatów leśnych i jeden historyczno-krajobrazowy. Większość rezerwatów chroni pozostałości prastarej puszczy karpackiej. Najbliżej położonymi rezerwatami w okolicach Szczawnika są: rezerwat Żebracze, Wierchomla i Las Lipowy Obrożyska k. Muszyny ( z ciekawą ścieżką dydaktyczną).
   Najcenniejszą i dominującą formacją florystyczną Parku jest buczyna karpacka regla dolnego. Najczęściej występującymi drzewami są tu buki, jodły i pochodzące głównie ze sztucznych nasadzeń świerki. Ważną formą ochrony przyrody są też pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej. Na terenie PPK jest ich ponad sto. Najciekawszym pomnikiem przyrody ożywionej okolic Szczawnika jest blisko dwustuletni leśny drzewostan jodłowo-bukowy na terenie leśnictwa Szczawnik oraz  osuwiskowy staw Czarna Młaka k. Powroźnika z otaczającym ją starodrzewem jodłowym. Kategorię pomników nieożywionych reprezentuje m.in. unikalna w skali europejskiej mofeta powulkaniczna w Złockim Potoku k/Muszyny i piaskowcowa skałka zwana  Diabelskim Kamieniem pod Jaworzyną Krynicką. Wspaniałe lasy okolic Szczawnika są ostoją wielu gatunków zwierząt. Z ssaków należałoby wymienić niedźwiedzia brunatnego, wilka, rysia, żbika, jelenia, dzika, sarnę. Świat ptaków reprezentują m.in. orlik krzykliwy, bocian czarny, głuszec, jarząbek, puszczyk. Występują także cenne gatunki płazów (np. salamandra, traszki, kumak górski), gadów (np. żmija zygzakowata, zaskroniec, wąż Eskulapa, gniewosz plamisty) czy ryb (np. pstrąg potokowy). Tereny leśne obfitują  w owoce runa leśnego – borówki, maliny, grzyby.